شهید دکتر فتحی شقاقی رهبر جهاد اسلامی فلسطین که به دست مزدوران موساد به شهادت رسید، نقطه ای عطف در فرهنگ مقاومت بود.
"فتحی ابراهیم عبدالعزیز الشقاقی" سه سال پس از شکست 1948 اعراب در برابر رژیم صهیونیستی در اردوگاه رفح واقع در نوار غزه، در خانواده ای فقیر و متدین چشم به جهان گشود که پدر وی یک کارگر و امام جماعت دهکده - زرنوقه بود.
وی فعالیتهای سیاسی خود را پس از شکست اعراب در جنگ ژوئن 1967. م شدت بخشید و در آن مقطع با توجه به اوج گیری گرایش های ناصریسم، شدیداً تحت تأثیر این گرایش ها قرار گرفت و به جمال عبدالناصر به عنوان یک شخصیت و یک رهبر عرب علاقمند شد.
شقاقی در سال 1966 با همکاری چند تن از دوستانش در چارچوب اندیشه‌های ناصریسم تشکلی سیاسی به وجود آورد اما دیری نپائید که این تشکل در اثر مشکلات و موانع موجود بر سر راه فعالیت آن منحل گردید.
شکست 1967 میلادی، تحول عمیقی را در نگرش فتحی شقاقی به وجود آورد. وی در این رابطه می‌نویسد : این شکست مسیر حرکت جوانی را که خواستار آزادی و بازگشت به وطن اشغالی اش بود، تغییر داد، زیرا برای من قابل تحمل نبود که شخصیتی چون عبدالناصر شکست بخورد.
در همان زمان (1967) یکی از دوستان وی کتاب "نشانه‌های راه" از شهید سید قطب در اختیار او گذاشت و این کتاب در واقع پایه و مایه تأسیس جنبش جهاد اسلامی شد.
این مبارز فلسطینی در سال 1968 در دانشگاه بیرزیت در کرانه باختری پذیرفته شد و پس از دو سال تحصیل به عنوان معلم ریاضیات عازم مدرسه ای دربیت المقدس گردید که طی این دوران علیرغم وجود حساسیت شدید و تنش میان نیروهای داخلی فلسطین، با برخی از گروهها و نیروهای ملی ارتباط برقرار کرد و در بعضی از فعالیتهای سازمانهای ملی و چپ گرا مشارکت نمود. سپس درسال 1974برای ادامه تحصیل دررشته پزشکی وارد دانشگاه الزقازیق مصر شد و موفق گردید دکترای طب اطفال را از این دانشگاه دریافت کند.
حضورفتحی شقاقی درمصررا می توان از پربارترین و مهمترین مراحل سیاسی و فکری زندگی وی به شمار آورد. دوره ای که از سال 1974 تا 1981- یعنی تاریخ اخراجش از این کشور- به درازا کشید.
در دانشگاه الزقازیق بود که نخستین نطفه یک جنبش واقع گرای اسلامی منعقد گردید و نخستین هسته های این سازمان متشکل از برخی دانشجویان جوان فلسطینی این دانشگاه به رهبری او شکل گرفت و بعدها این هسته به قلب فلسطین انتقال یافت تا هسته اولیه سازمان جهاد اسلامی در داخل فلسطین شود.
علاوه بر این شقاقی در همین دوران و دقیقاً در تاریخ (16/2/1979) کتاب "خمینی، راه حل اسلامی و جایگزین" را منتشر نمود که اولین کتاب منتشره درسطح جهان در مورد پیروزی انقلاب اسلامی ایران به زبان عربی بود که به دنبال انتشار این کتاب، وی مدتی نیز زندانی شد.
شقاقی به دلیل فعالیت های اسلامی - سیاسی تحت پیگرد قرار گرفت و سرانجام به جرم بنیانگذاری جنبش جهاد اسلامی (1980) پس از تحمل چند ماه زندان از خاک مصر اخراج شد.
این مبارز بلافاصله پس از بازگشت به فلسطین در نوامبر 1981 به تأسیس هسته‌های سازمان جهاد اسلامی در سرتاسر اراضی اشغالی و به خصوص در غزه و کرانه باختری پرداخت و همزمان برای آموزش و تربیت کادرهای جدیدی برای جنبش و ساختن نیروی نظامی و عقیدتی آن اقدام نمود تا اینکه سرانجام فعالیت های سیاسی وی توجه نیروهای اشغالگر صهیونیستی را جلب نمود.
رهبرجهادی فلسطین که در آن هنگام در بیمارستان ویکتوریا در بیت المقدس کار می کرد به مدت 11 ماه در سال 1983 به اتهام تشکیل سازمان جهاد اسلامی زندانی شد و درسال 1986به اتهام تحریک مردم بر علیه رژیم صهیونیستی و انتقال اسلحه به غزه، به چهار سال زندان و پنج سال حبس تعلیقی محکوم شد. زمانی که رژیم صهیونیستی متوجه شد که شقاقی از درون زندان نیز فلسطینیان را رهبری می کند، "اسحاق رابین" وزیر دفاع وقت رژیم صهیونیستی خود شخصاً دستور اخراج شقاقی را از فلسطین صادر او را به همراه برخی از دوستانش - پیش از پایان محکومیتشان- در تاریخ (1/8/1988) به جنوب لبنان تبعید نمودند.
وی در سال 1995 با گذرنامه جعلی با نام "ابراهیم شاویش" به لیبی رفت تا پیرامون وضعیت آوارگان فلسطینی در مرزهای لیبی و مصر با سرهنگ قذافی رهبر این کشور دیدار کند. اما به دلیل تحریم هوایی لیبی، مجبور شد با کشتی به مالت برود و سرانجام در ساعت یک بعدازظهر پنج شنبه مورخه (26/10/1995) وقتی به هتل (دیپلماتیک جزیره مالت) بازمی‌گشت ، توسط عوامل موساد ترور و به شهادت رسید.
جستاری در اندیشه‌های شقاقی
دکترفتحی شقاقی، رهبری جنبش جهاد اسلامی را دردوبعد فکری و عملیاتی برعهده داشت. عملکرد و کارنامه جنبش جهاد اسلامی طی سالهای (1993-1987 سالهای انتفاضه اول) را می توان به نوعی بازتابی از افکار ایشان دانست. در عرصه تئوریک، دکتر شقاقی، تئوریسین جنبش نیز به شمار می‌رفت. تألیف مقالات و کتب متعدد، از ایشان مبارزی سرشناس و ایدئولوگی متبحر ساخته بود.
پایه‌گذاری و مدیریت جنبش جهاد اسلامی، بزرگترین میراث این شهید می‌باشد. دکتر شقاقی طی مقالات و سخنرانی‌های خود، آراء و نظرات خود را پیرامون مسائل متعدد فلسطین بیان نموده بود که اینک به اختصار نقل و تشریح می‌شود:
- اندیشه و جهاد شهید شقاقی : شهید شقاقی در رسالتی که عهده دارآن بود تلاش می کرد. این خود بهترین نمونه از ایمان و طرز تفکر و بینش اسلامی عمیق این شهید بزرگوار به مسائل اسلامی و منافع امت اسلامی بود.
درزمینه فکری نوشته های ایشان بهترین دلیل و گواه بر تیز بینی و دقت نظر و عمق دیدگاهشان نسبت به اسلام و آینده مسلمانان است.عمیق ترین و پر شورترین مقالات و سخنرانی های ایشان در اجلاسها و سمینارها چه آنکه در ایران شرکت کرده و چه آنکه در لبنان و سوریه و کشورهای دیگر ایراد کردند خود می تواند این عمق را برساند.
ایشان به وحدت مسلمانان با تمام وجود معتقد بوده و روحیه جهاد و شهادت را راه گشای مشکلات مسلمین می دانست.
- شقاقی و فلسطین : فلسطین از نظر دکتر شقاقی اصل و اساس کلیه مسایل جهان اسلام به شمار می‌رود. به نظر ایشان آرمان فلسطین می بایست برای تمامی مسلمانان و گروههای ملی گرا و چپ گرا در سراسر جهان عرب و اسلام از مرکزیت برخوردار باشد و وجود وضعیت فعلی در فلسطین به نقش رهبران فرصت طلب غیراسلامی برمی گردد که زمام رهبری توده ها را به دست گرفتند.
از نظر دکتر شقاقی شکست و ناتوانی اعراب در جنگهای 1948 و 1967، امروزه نیز در اقدامات مدعیان رهبری فلسطین و از لابلای طرحهای آنها برای حل مسئله فلسطین نمود دارد.
با وجود تأثیرپذیری شقاقی از امام خمینی(ره) و اعتقاد راسخ ایشان به مقاومت به عنوان تنها راه مقابله با رژیم صهیونیستی هیچگاه از همکاری غیرمسلمانان (مسیحیان) در انتفاضه فلسطین روی گردان نبود. وی معتقد بود در جنبش جهاد اسلامی باید دیگر هموطنان فلسطینی نیز علیه رژیم غاصب متحد شوند. انتخاب این هدف و حرکت در این راستا، یکی از دلایل اصلی شهادت وی به نظرمی‌رسد. شقاقی علیرغم مخالفت با روند سازش و درنتیجه رد راه حلهای عرفات، به خاطر نجات فلسطینی ها به لیبی رفته بود.
"معمر قذافی"، رهبر لیبی ظاهراً و به بهانه مخالفت با مشی عرفات در راه حل سازشکارانه با رژیم‌صهیونیستی درصدد اخراج فلسطینی‌ها ازلیبی برآمده بود که با عکس العمل شقاقی مواجه شد. از آنجائی که شقاقی اخراج فلسطینی‌ها را از لیبی به تلافی عملکرد عرفات اقدام غیرمنطقی و به سود اسراییل می‌دانست و سفر وی نیز به لیبی به همین منظور و متقاعد کردن رهبر لیبی بود.
راه این شهید مبارز هم اکنون در عملکرد جنبش جهاد اسلامی از راه تشدید انتفاضه و مقابله با نیروهای رژیم اشغالگر متبلور است.
_ شقاقی و ساف (سازمان آزادیبخش فلسطین): دکتر شقاقی اسلام، جهاد و فلسطین را به عنوان سه شاخص مهم در حرکت جنبش جهاد اسلامی عنوان می‌کند. وی اگرچه ساف را نیز از این شاخص‌ها بی بهره نمی دانست. اما به زعم ایشان آنچه که در چند سال گذشته روی داد و به خصوص امتیازدهی‌های مجانی سیاسی ساف باعث گردید تا شکاف میان آنها روز به روز بیشتر شده، به نحوی که رسیدن به نقطه ای مشترک با ساختار ساف غیرممکن شد.
ساف با اندیشه حذف و نابودی اسراییل و برپایی حکومت فلسطینی در سال 1964 متولد شد و به دلایل گوناگون رفته رفته از مواضع اولیه خود عدول نموده تا اینکه نهایتاً در سال 1993 با امضای پیمان غزه- اریحا، رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخت.
دکترشقاقی درآن سالها، با ملاحظه نقطه نظرات ساف نسبت به کجروی این سازمان هشدارداده بود و امروزه میوه های این سیاست متزلزل ساف به ثمر نشسته است. ساف در آن سالها با امضای قرارداد غزه- اریحا در برنامه ریزی آینده خود، حکومت فلسطینی را در سال 1999 محقق می پنداشت ولی امروزه نه تنها از آن حکومت فلسطینی هیچ اثری نیست بلکه حتی قرارداد اسلو توسط شارون، مرده قلمداد گردید.
شقاقی با هشدار به ساف درباره عدم تعهد رژیم صهیونیستی نسبت به مفاد معاهدات سعی کرد تا این سازمان را از مهلکه بازیهای سیاسی رژیم صهیونیستی نجات داده و با ارجاع ساف به تکیه بر توان مبارزاتی فلسطینی‌ها، راهنمای دستیابی به اهداف واقعی باشد.
- شقاقی و روند سازش : دکتر فتحی شقاقی و جنبش وی ضمن مخالفت با هرگونه سازشی با رژیم صهیونیستی، معتقدند که سازش می تواند شرایط مناسبی را برای آسودگی خیال صهیونیستها جهت توسعه طلبی و بهبود اقتصادی و تسلط سیاسی فراهم ساخته و آنها را از بار سنگین جنگ فرسایشی خسته کننده‌ای که نتیجه ادامه مبارزه است، رها سازد.
شقاقی در این زمینه معتقد است که مسئله بسیار خطرناک در روند سازش این است که خواسته‌ها و منافع رژیم صهیونیستی تناقص ریشه ای و اصولی با خواسته‌ها و منافع ملت فلسطین دارد. وی توافقنامه های اسلو و دیگر توافقنامه‌ها را خطرناکترین تهدیداتی می داند که تاریخ، مردم و ملت فلسطین را نشانه رفته است. چرا که این توافقنامه ها، مشروعیت رژیم اشغالگر قدس را در بخشهای بزرگی از فلسطین به رسمیت شناخته اند. این در حالیست که به فلسطینیان تاکنون تنها اجازه برپایی یک خودگردانی محدود را در مساحتی کوچک که کمتر از 2 درصد از فلسطین می‌باشد داده است. حتی همین مساحت از فلسطین هم به طور کلی در اختیار فلسطینیان نیست و شهرکهای یهودی نشین و حریم‌های امنیتی‌اش از آن مستثنی می‌باشند.
دکتر شقاقی با لحنی هشدارگونه، معاهدات و قراردادهای سازش را راهکار رژیم صهیونیستی برای تحصیل فرصت زمانی دانسته است. از دید ایشان رژیم صهیونیستی در چارچوب سیاست گسترش همکاریها اقتصادی و به اصطلاح تز "خاورمیانه جدید" بعد از قرارداد غزه- اریحا، با دولتهای قطر، مراکش، تونس و اردن در زمینه روابط اقتصادی به نتایجی قابل قبول رسیده است.
به نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی از قراردادهای سازش با عرفات دقیقاَ در راستای پیش بینی دکتر شقاقی، بهره برداری نموده است. زیرا بعد از حدوداً 13 سال از قرارداد غزه- اریحا، نه از حکومت فلسطینی خبری هست و نه از مذاکرات نهایی نشانه ای، مذاکراتی که قرار بود در جریان برگزاری آن وضعیت آوارگان و شهر قدس معین شود.
- شقاقی و انقلاب اسلامی ایران : شقاقی جزو کسان نادری بود و یا اولین کسانی بود که دروازه ارتباط و علاقه بسیاری از مسلمانان به جمهوری اسلامی را گشود. وی علاوه بر مسئله فلسطین و حرکتی که در فلسطین آغاز کرد و در آنجا به معرفی امام وبه انتقال روحیات انقلابی ملت مسلمان ایران به مردم فلسطین پرداخت، رسالت ارتباط دیگر گروههای مسلمان در کشورهای دیگر با جمهوری اسلامی را ، بر عهده گرفت و بسیار تلاش کرد تا گروههای مسلمان دیگر را به جمهوری اسلامی نزدیک کند.
رسالت دیگر ایشان درجنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود که بسیاری ازبوقهای تبلیغاتی دشمنان ایران از جمله آمریکا، صهیونیسم و کشورهای غربی که در حمایت از صدام برخاسته بودند تمام امکانات خودشان را بکار گرفته بودند تا کشورها و مردم مسلمان عرب را ازجمهوری اسلامی دورنگهدارند وچنین قلمداد کنند که جمهوری اسلامی به اصطلاح منافع امت عرب را به خطر انداخته است. ایشان در زدودن این طرز تفکر از جامعه عرب نسبت به جمهوری اسلامی نقش بسیار اساسی داشت.
وی با شخصیتهای مختلف ملاقات و آنها را توجیه می کرد و مواضع صحیح جمهوری اسلامی را به آنها منتقل می کرد.
- نتیجه گیری وحسن ختام :
دکتر شقاقی با علم به اندیشه های صهیونیستی، بر این اعتقاد بود که هر نوع راه حل سیاسی و سازشکارانه با رژیم صهیونیستی محکوم به شکست است و تنها راه مقابله با این رژیم، جهاد مسلحانه می‌باشد. ایشان درعمل و نظر به این عقیده ایمان داشتند و در جهت نیل به این هدف عمل نموده تا اینکه به شهادت رسیدند.
شعار نیل تا فرات یکی از اصول بنیادین رژیم‌صهیونیستی است و در هر زمان و مکانی این شعار با در نظر گرفتن مقتضیات مربوطه به اجرا درمی‌آید. دکتر شقاقی با داشتن مطالعات اسلامی در کارنامه خود و اعتقاد به جهاد و شهادت در راه دفاع از نوامیس و دین و متقابلاً با آگاهی از فرصت طلبی صهیونیستها، دیدگاههای خود را صراحتاً در قبال ساف، روند سازش، عرفات، رژیم صهیونیستی و دیگر مسایل جهان اسلام عنوان نمود. همین صراحت لهجه و آگاهی از نیات واقعی رژیم صهیونیستی، ایشان را در نظر رژیم اسراییل به دشمنی آگاه بدل ساخته بود که جز با حذف وی از صحنه مبارزات، راه خلاص دیگری نمی‌یافت.
امید کاوه ::: چهارشنبه 85/8/17::: ساعت 3:31 عصر
